loading...

Monday, May 12, 2014

PUPULAN PIDARTA BASA BALI (Kumpulan Pidato Bahasa Bali)


BASA BALI MANGDA AJEG

Om Swastiastu
Inggih ida dane sareng sami, utamanipun :
Ibu guru sane dahat wangiang titiang 
Punika taler para semeton pamilet sane tresna sihin titiang

Sedurung titiang nglantur matur, Ngiring sareng sami ngaturang suksemaning manah pamekas majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, melarapan antuk pasuecan ida, iraga sareng sami prasida mapupul iriki, manggihin karahayuan sekadi mangkin.


Ibu guru sane dahat wangiang titiang

Ring galahe sane becik puniki, lugrayang titiang matur samatra nganinin indik “Ngiring Rajegang Basa Bali Druene”.


Kawentenan pulo Baline pinaka pulo wisata budaya sane sampun kaloktah doh kantos ke dura Negara. Sampun sami uning tur pawikan, punika sami ngawinang jagat Baline kaparinama olih para janane "pulau seribu pura, pulau dewata, pulau surga utawi the last paradise". Napi sane ngawinang pulau Baline kaparinama asapunika?


Sane ngawinang pulau Baline kaparinama asapunika tur kasenengin olih para janane boyaja tios, punika santukan keasrian palemahan pulau Baline, katuku malih antuk seni lan budaya maka miwah para jana Baline sane ngandap kasor utawi kuma warga, sami punika kadasarin antuk agama Hindu sane pinaka dasar mapineh jatma Baline. Nepek pisan ring tatuek miwah pamarginnyane minakadi panca yadnya sane kabaos ring kecap sastra agama. Punika kamanah antuk titiang ngawinang jagat Baline kasub ka dura Negara.


Sane mangkin menawita majalaran sane sampun odar titiang. Pinunas titiang ring Iratu ida dane sareng sami ngiring dadabin indik kasukertan jagat Baline mangda kayang kawekas Rajeg lan lestari.


Silih tunggil sane kanggon nguratang tur ngewerdiang seni budaya inggih punika nenten sios wantah Basa Bali druene sane pinaka tetamian utawi warisan saking leluhur iragane jatma Bali, punika ngawinang iraga patut bangga dados putra-putri Bali, pinunas titiang sumangdane budayane nenten rusak tur punah.


Mangdane nenten iraga kabaos "Kadi katak sane wenten ring sor tunjunge", I kekupu saking doh ipun ngrasayang kamiikan ipun i sekar tunjung, sakewanten I katak yadiastun nampek ring genahe punika, setata nyongkok nenten ngerasayang kamiikan i sekar tunjung sane kalintang ngulangunin.


Suksmanipun, iraga jagat Baline akeh pisan madue seni budaya, sane luihin utama kabaos adiluhung, ngawinang akeh parajanane saking dura Negara meled pisan manah ipun ngantenang seni budaya druene, sakewanten iraga sane magenah ring Bali nenten pati rungu kapining budaya druene, mangda nenten kadi asapunika.


Basa Baline silih tunggil pinaka pangeling iraga dados jatma Bali, punika sane mawinang iraga mangda tetep ngangge basa Bali rikalaning mabaos sajeroning pagububan utawi pasawitran. Yening iraga nenten ngangge basa Bali druene sinah kesujatian iraga dados jatma Bali ical utawi ilang.


Inggih ida dane sane tresna sihin titiang.

Yadiastun sane mangkin makueh pengaruh-pengaruh sane makta budaya miwah seni sane jaga nyaihin wiadin munahang seni budaya Baline . Sakewanten yening sampun iratu ida dane sareng sami eling ring kawentenan sastra Bali prasida antuk nyaringin pengaruh seni budaya sane jaga ngrangsuk ring sejeroning budaya Baline.


Mawanti wanti titiang mapinunas ring iratu ida dane sareng sami mangda ngangge basa Bali druene mangda tetep Rajeg tur Lestari.


Wantah asapunika prasida aturang titiang ring ida dane sareng sami. Yening pat prade wenten iwang atur titiang minabte nenten manut ring arsa, manawita sangkaning Basa Basita, tata titi miwah anggah ungguh basa. Duaning titiang rumasa ring dewek kantun muda tur wimuda. Titiang nunas geg rena pengampura, pinaka pinguntat atur titiang, sineb titiang antuk parama santih


Om santih santih santih Om




WIWEKA ANGGEN JALARAN NGRURUH KAJAGADHITAN

Om Swastiastu,

Inggih ida dane sareng sami pamekas ring panureksa sane dahat kusumayang titiang, para pamilet lomba pidarta Basa Bali sawewidangan kota Gianyar, saha para sisya, utawi para yowana sane prasida nyarengin pamargin pacentokan ring tepengan mangkin sane banget tresna sihin titiang. Sadurung titiang nglanturang matur amatra, pinih riin ngiring sareng-sareng ngastiti bakti ring IDA SANG HYANG WIDHI WASA, mogi-mogi sangkaning sih pasuecan lan asung kerta waranugrahan ida prasida titiang ngiring ida dane sareng sami gumanti satata ngamanggehang karahayuan, karahajengan, tur titiang prasida taler ngamolihang sidaning don.


Ring tepenganne utawi galah sane becik puniki, ritatkala nyarengin lomba pidarta Basa Bali puniki, lugrayang titiang matur amatra, marupa pidarta sane mamurda “Wiweka Matetimbang Becik Lan Patut Ngruruh Kajagadhitan”.


Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, mawit murda punika, tincapang titiang mangkin sapunapi parilaksanan manusane sakadi titiang utawi ida dane ninutin pamargin ring sajeroning kahuripan puniki jagi nyujur sane kawastanin jagadhita.


Pinaka pangawit wenten ketus titiang saking karya sastra, sane marupa gaguritan sane mamurda “Geguritan Nengah Jimbaran”. Yening rerehang untengnyane saking daging geguritan punika, ida sang rakawi sampun ngawikanin tur sampun taler misaratang ring sang sane jagi ngwacen geguat tangan idane, mangda ring sajeroning iraga ngamargiang drama kehidupan serahina wengi punika, nenten dados lipia tur ngutang pepineh sarahina-hina ring sajeroning tetimbang sane kawastanin wiweka. Punika yening iraga kayun satata kasengguh manusa. Mawinan,


Manusa punika ngaran manu,


Napi punika Manu? Nenten lian wantah sang sane satata nasarin kahuripannyane antuk dasar papineh, punika wantah I manusa.


Manusa ngaran manawa,


Napi punika manawa? nenten lian wantah dasar hukum i manusane ngrereh tetimbang becik lan patut, sane kadasarin antuk tetindakan hukum manawa, sida riwekasan nepasin wicara nyujur karahyuan.


Manawa ngaran Danawa,


Yening sampun kahuripan puniki kadasarin antuk manawa, mangdane sida dados sane kawastanin manusa danawa, manusa sane maduwe parilaksana sakadi para dewatane.

Inggih ida dane sane kusumayang titiang, yening selehang tur waliang titiang malih, napi mawinan kadasarin kahuripan iragane antuk wiweka? riantukan iraga pinaka manusa satata ngamangguhang sangsaya, nenten teteg ring pakayunan, satata ibuk, tur jejeh ring sajeroning pikobet. Sawiakti asapunika, saking sangsayane pnika mangda iraga lali, nenten ngaenang jengah mikayunang nincapang dwek, satata nngutang-ngutang raos, nguyutang padewekan sareng anak tiosan. Yening kari asapunika, pastika napi sane jagi kajujuh nenten prasida kapanggihin, riantukan iraga kantun kakuub sareng sane kawastanin ahangkara, yening nika nenten sida kaeret ring sajeroning manah, punika sane jagi ngrebeda pinaka iblis sane satata makrana ibuk ring sajeroning kayun, wicara, lan parilaksana.


Inggih ida dane sane kusumayang titiang, sadurung titiang muputang atur, ngiring ja iraga sareng-sareng saking mangkin nincapang guna widya kaweruhan soanng-soang utamanyane uning ring padewekan, satata ngeret indria tur kukuh lan lascarya ngamargiang kahuripan, tur nenten lali bhakti ring para leluhur miwah Hyang Widhi, mandane iraga satata ngamangguhang karahayuan sekala-niskala, nenten kirang pangan lan sandang.


Inggih wantah asapunika prasida antuk titiang matur amatra, manawita wenten sane tan manut ring arsa, sakadi unjuk lungsur, anggah ungguhing basa, titiang nunas geng rena sinampura. Untatin titiang antuk parama shanti,


Om shantih shantih shantih Om.




PANGERET INDRIA SAJERONING KAHURIPAN

OM SWASTIASTU

Ainggih aratu ida dane bapak taler ibu guru sane wangiang titiang, para sameton titiang ring SMA N 1 Gianyar sane tresna sihin titiang. Angayu bagia pisan manah titiang ngantenang aratu ida dane sinamian mapupul iriki. indike puniki nenten tios wantah Asung Kerta Wara Nugraha Ida Sang Hyang Parama Wisesa sane sampun ngicen iraga karahajengan miwah karahayuan. Ri sajeroning parikrama dharma wecana puniki, titiang pacang ngambil bantang indik “Pangeret Indria Sajeroning Kahuripan”


Ratu ida dane sinamian, iraga dados jatma punika wantah sangkaning pasuecan Sang Hyag Widhi. Manusa kaicen Tri Pramana marupa bayu, sabda miwah idep. Tios ring buron sane wantah madue Dwi Pramana marupa bayu miwah sabda lan entik-entikan sane wantah madue Eka Pramana marupa bayu. Idep sane wantah kadruenang olih I manusa puniki sane ngranayang ipun mrasidayang mapikayun. Wenten makakalih kebiasaan mapikayun, inggih punika sane manut ring agama miwah sane tan manut ring agama. Ritatkala iraga numadi ring jagate puniki, iraga kasarengin olih Sang Hyang Rawu, Sang Hyang Ketu miwah Sang Suratma. Rawu artin ipun peteng. Sang Hyang Rawu magenah ring Angga Sarira kiwa makadi tangan kiwa, cokor kiwa, panyingakan kiwa miwah sane tiosan. Sang Hyang Rawu setata ngajahin sane nenten becik, tios ring Sang Hyang Ketu. Ketu artin ipun galang. Ida pastika pacang ngajahin sekancan pakaryan sane becik. Ida nyuryanin pajalan I manusane mangda ngamolihang karahayuan. Punika mawinan Sang Hyang Ketu magenah ring Angga sane tengen, sekadi tangan tengen, cokor tengen, panyingakan tengen, karna tengen miwah sane tiosan. Mangkin sami sampun kaserahang ring paukudan I manusane. Iraga dados milih sane encen pacang kalaksanayang, sane kaon napi sane becik?


Sang Hyang Suratma sampun satya nyurat napi sane kalaksanayang sakantune I manusa maurip. sasuratane punika kaserahang ring Sang Hyang Yamadipati rikala ida dane seda. Punika sane pacang nyantenang phala napi sane kaicen manut saking karma sane kalaksanayang. Iraga sering nenten eling indik napi sane kalaksanayang. Punika mawinan iraga patut waspada. Becik-becikang mapineh sadurung malaksana, riantukan karma phala punika wantah prasida katiba ring sang sane malaksana, boya ja rerama utawi sawitra. Mawali malih ring artin iraga dados manusa. Manusa inggih punika jatma sane maurip sane kaucap Makhluk Idup tiga dimensi, marupa makhluk individu, makhluk sosial, miwah makhluk religius. Rikala seda sane kabakta wantah arti sane kapertama. Inggih punika makhluk individu. Yadiastun ida dane madue jinah mayuta-yuta, madue papayasan, madue kurenan sane jegeg utawi bagus nanging punika samian nenten abadi wantah titipan. Nenten dados bakta ka suarga utawi neraka. Sane kabakta wantah karma phala. Yening karman iraga becik iraga pacang nemu suarga loka, sakewanten yening ida dane setata malaksana sane kaon ritatkala idup, sinah pacang kaclempungang ring Kawah Candra Gohmukane ring neraka.


Ida dane sinamian ngiring pineh-pinehang, iraga sampun kaicen kaluihan marupa idep. Idepe punika anggen milah-milah sane encen sane becik, encen sane kaon. Encen sane patut kalaksanayang, encen sane nenten patut. Eling-elingang, baos Sang Hyang Ketu pirengang, baos Sang Hyang Rawu sampunang margiange. Nah, mangkin sapunapi antuk mangda prasida ngalaksanayang baos Sang Hyang Ketu, miwah ngimpasin sekancan baos Sang Hyang Rawu. Mangkin sampun pangeret indria puniki mapikenoh pisan, ngawit saking padewekan iraga soang-soang makadi pangeret indria ring pikayunan, bebaosan, miwah parilaksana, nenten elah ida dane sinamian. Sakewanten yening iraga ngutsahayang, pastika mrasidayang, silih sinunggil saking katigang pangeret indria puniki. Sane paling meweh, inggih punika ngeretin pikayun. Saantukan pikayun punika wit sekancan bebaosan lan parilaksana. Yening pikayun sampun prasida kapitetin, elah pacang ngeretin bebaosan miwah parilaksana. ring cakepan Sarasamuscaya wenten sloka sane nyihnayang sampunang bas kaliwat sebet, yadiastun ring kauripan puniki iraga lintang kakirangan arta brana. Numadi dados manusa punika patut kasuksmayang duaning lintang kobet pisan mangda prasida numadi dados manusa, yadiastun dados manusa kalintang nista. Kenten taler ida dane sinamian, iraga nenten dados bas kaliwat lega yening ajumanga, becikne dados manusa sane biasa-biasa kemanten.


Driki sampun pikenoh saking pangeret indria. Ida dane sane prasida ngenahang dewek pastika nyidayang maparilaksana sane biasa-biasa kemanten. Eling-elingang malih napi sane kapolihang nenten lempas saking pasuecan Sang Hyang Widhi. Iraga patut matur suksma utawi ngaturang sembah pangubakti ring Ida Sang Hyang Parama Wisesa. Ida dane sinamian, manut ring Hukum Rta sane dagingnyane : “iraga dados makarya utawi ngardinin sane kabaos Utpetti, sakewanten iraga taler patut miara sane kabaos stiti, saantukan yening nenten sekadi asapunika, napi sane kakaryanin pacang gelis pralina”


Tiang ngambil preti wimba, upamine Ida dane para sisya ring SMAN 1 Gianyar polih Juara 1 ring pacentokan masatua bali sajebag Kabupaten Gianyar, rumasa ring dewek becik utawi wikan, ida dane nenten malih malajah. Yadiastun pacang wenten pacentokan sane pateh sajebag jagat Bali. Ida dane kajudi dados wakil Kabupaten Gianyar. Ring pacentokan punika pastika wenten wakil-wakil saking kabupaten sane tiosan. Punika mawinan, yening nenten malih malajah pacang kakaonang olih pamilet sane tiosan. Gelar juara 1 punika pacang ical. Ical sampun sami sane kawangun saking nguni. Nika unteng saking Hukum Rta. 


Wimba sane tiosan: truna-trunine mangkin sampun makeh sane nyoleh-nyoleh. Sekadi ngangge narkoba, majaguran, trek-trekan miwah sane tiosan. Yening wenten anak ngajakin malaksana sane boya-boya utawi nenten patut, iraga patut bisa milah-milah sane becik miwah sane kaon. Eling-elingang swadarmaning dados sisya, eling-elingang aji biang ring jero, eling-elingang galahe benjang pungkur kantun panjang. Sampunang ngantos nyesel kabenjang pungkuran, duaning ngeret indria punika yening wantah dados patut iraga ngamargiang sareng sami sane encen mawasta becik, sane encen mawasta kaon. Resepang baos Sang Hyang Ketu, Engsapang baos Sang Hyang Rawu. Sekadi sane kasurat ring cakepan sarasamuscaya, wenten sloka sane dagingnyane asapuniki apan iking dadi wwang, uttama juga ya, nimittaning mangkana wenang ya tumulung awaknya sangkeng sangsara, makasadhanang subhakarma, hinganging kottamaning dadi wwang ika. Untengnyane indik kaluihan numadi dados jatma inggih punika prasida nulungin padewekannya saking kasengsaran majalaran antuk maparilaksana sane becik. Ida dane sinamian iraga patut eling indik kaluihan puniki, sane prasida nulungin padewekan iragane wantah iraga kemanten, boya ja jatma sane tiosan. Punika mawinan becik pisan yening iraga prasida setata maparilaksana sane manut ring agama. Eling – elingang ida dane sinamian, napi sane dados tetujon numadi ring gumine. Tan tios wantah mawali ring sangkaning numadi. Nemu Moksartham Jagaditha Ya Ca Iti Dharma.


Inggih wantah asapunika sane prasida katur antuk titiang. Dumogi wenten pikenohne. Tan lali titiang nunas geng rena sinampura, manawita wenten atur piatur titiang sane nenten manut ring arsa. Kaping untat, puputin titiang antuk parama shanti.


Om Santhi, Santhi,Santhi Om.


Pingin File Wordnya Tinggal Print Aja Tanpa Perlu Diedit, Download Dibawah Ini


Klik Disini Untuk Download : PUPULAN PIDARTA BASA BALI (Kumpulan Pidato Bahasa Bali)


Incoming search terms:
pidato bahasa bali singkat
pidato bahasa bali
contoh pidato bahasa bali
contoh pidato bahasa bali singkat
pidarta bahasa bali pendek
pidarta bahasa bali singkat
pidarta basa bali
conto pidarta basa bali
contoh pidarta bahasa bali singkat
pidato bahasa bali pendek
pidato singkat bahasa bali
contoh pidarta bahasa bali


Artikel Terkait

4 comments: